Uczeń z ADHD

ADHD jest jednym z wielu zaburzeń procesu uczenia się. To wrodzone zaburzenie neurologiczne, któremu towarzyszy łatwość rozpraszania uwagi, nadaktywność i wybuchowość. Nie upośledza żadnej funkcji poznawczej, nie jest też brakiem zdolności, ale może skutecznie utrudniać przyswajanie wiedzy.
Zespół nadpobudliwości jest najlepiej widoczny w wieku szkolnym, ponieważ zaburzenia, uwagi oraz nadmierna ruchliwość znacząco wpływają na osiągnięcia dziecka w nauce. Nasilenie objawów zmniejsza się wraz z wiekiem, statystyki mówią, że około 30% osób wyrasta z ADHD.
Brak odpowiedniej opieki i metod pracy ze strony nauczyciela i rodziców może doprowadzić do tego, że dziecko będzie miało duże zaległości w nauce , spowodowane niemożnością koncentracji.

Wyróżnia się 3 grupy objawów charakterystycznych dla nadpobudliwości:
- nadmierna ruchliwość,
- nasilone zaburzenie uwagi,
- nadmierna impulsywność.

Nadpobudliwość przejawia się w postaci wzmożonego pobudzenia ruchowego, w specyficznych zaburzeniach funkcji poznawczych, głównie w postaci zaburzeń uwagi oraz nadmiernej reakcji emocjonalnej. Do typowych objawów nadpobudliwości w sferze ruchowej zaliczamy niepokój ruchowy i wewnętrzny. Dzieci chętnie wykonują każde polecenie wymagające ruchu. Natomiast niechętnie, gdy mają coś wykonać na miejscu w skupieniu.
Niepokój ruchowy objawia się w drobnych, niepotrzebnych ruchach. Dzieci najczęściej skrobią ławkę, obgryzają długopis, skubią paznokcie, mrugają powiekami, poruszają ustami, czasami podekscytowane niszczą rzeczy znajdujące się obok nich, szybko nudzą się Mają również problemy w zasypianiu, wczesnym budzeniu się, często budzą się w nocy i płaczą.
Objawy nadpobudliwości psychoruchowej w szkole to trudności w skupieniu uwagi na szczegółach, pochopność i pobieżność w myśleniu, czytanie bez zrozumienia, unikanie wykonywania zadań wymagających dłuższego wysiłku umysłowego, przechodzenie z jednej czynności do drugiej, której nigdy nie kończą. Często odrywają się od wykonywanego zadania i angażują w atrakcyjniejsze. Uczniowie tacy często zapominają pracy domowej, gubią różne rzeczy.
Nadpobudliwość może przejawiać się we wzmożonej wyobraźni, gdzie świat fantastyki zaczyna dominować nad światem realnym. Dzieci takie pogrążają się w swoim świecie, często są zamyślone, coś szepczą, nie uważają na lekcji, włączają się tylko na krótkie chwile po upomnieniu nauczyciela.
Osoby z nadpobudliwością mają problemy w środowisku rówieśniczym, ponieważ są agresywne, przewrażliwione na swoim punkcie i czują się dotknięte każdą uwagą. Reagują wtedy płaczem albo śmiechem i są niepoczytalne w swoim zachowaniu w stosunku do kolegów, których często krzywdzą.
Praca z dzieckiem z ADHD jest bardzo trudna i wymaga od nauczyciela wiele cierpliwości i zrozumienia. Prowadzącemu zajęcia stwarza sytuację bardzo trudną, ponieważ nieprzestrzeganie norm dezorganizuję pracę całej klasy.
Pracując z uczniem nadpobudliwym należy być konsekwentnym w postępowaniu, często chwalić nawet za najmniejsze postępy. Należy często mówić co wolno, a czego nie należy robić. Ucznia z ADHD nauczyciel musi stale kontrolować, przypominać o obowiązkach i służyć pomocą przy ich realizacji, systematycznie przyzwyczajać i wdrażać do kończenia rozpoczętego zadania. Jak radzić sobie z agresją?

Nie ma zgody na agresję! Agresja jest powikłaniem ADHD, a nie objawem - jeśli się pojawia tzn. że coś jest nie tak i należy nad czymś jeszcze popracować. Jeśli ten problem występuje należy przeprowadzić gruntowną rozmowę z rodzicami i przy wspólnym wysiłku wyeliminować te zachowania. Nie jest to łatwe, ale możliwe o czym świadczą doświadczenia innych. Musimy ustalić zasady obowiązujące wszystkie strony (dziecko z ADHD, inne dzieci, nauczycieli i rodziców) i ściśle ich przestrzegać. Za złamanie zasad dziecko ponosi ustalone wcześniej konsekwencje. W żadnym przypadku nie może być to kara, ponieważ nie odniesiemy żadnego skutku.
Dziecko z zespołem ADHD nie potrafi hamować swoich myśli i postępowania. Często gubi się w rzeczywistości i dlatego opiekunowie mają harmonizować rozwój dziecka. Za błędną ocenę rzeczywistości zapłacą wszystkie strony. Powstrzymanie się od pokus wymaga od niego wysiłku tak dużego, że jest w stanie tego dokonać tylko przy stałym wsparciu osoby znaczącej. Wsparcie polega na ciągłym i rzeczywistym okazywaniu zainteresowania. Trzeba naprawdę zobaczyć, co dziecko ma w zeszycie, dowiedzieć się, co powinno mieć, usłyszeć, co umie, sprawdzić, czy jego wypowiedzi pokrywają się z rzeczywistością.Ważna jest również współpraca nauczyciela z rodzicami, którzy powinni być konsekwentni i wymagający wobec swojego dziecka. Muszą oni stawiać jasne wymagania i planować dzienny rozkład zajęć, który musi być przestrzegany przez dziecko.

Zakres dostosowania

• Wyznaczanie konkretnego celu i dzielenie zadań na mniejsze możliwe do zrealizowania etapy

• Pomaganie uczniowi w skupieniu się na wykonywaniu jednej czynności

• Wydawanie jasnych, precyzyjnych poleceń- na raz tylko jedno polecenie

• Skracanie zadań – dzielenie ich na części

• Zadawanie małych partii materiału

• Sprawdzanie stopnia zrozumienia wprowadzanego materiału

• Zmniejszanie materiału przepisywanego z tablicy do zeszytu

• W klasach I-III zezwolenie na uzgodnione formy aktywności fizycznej

• Skracanie prac domowych

• Dzielenie dłuższych sprawdzianów na części, wydłużanie czasu odpowiedzi,

• Chwalenie ucznia przynajmniej raz dziennie

• Korzystanie z programów edukacyjnych dostosowanych do możliwości ucznia

• Zachęcanie do zadawania pytań

• Pobudzanie zainteresowań ucznia,

• Angażowanie ucznia w konkretne działania

• Akceptowanie ucznia bez względu na jego nieprawidłowe zachowania

• Przypominanie o regułach

• Opracowanie zrozumiałego dla ucznia kontraktu

• Szukanie i przekazywanie uczniowi informacji na temat sposobów rozładowywania napięcia, które są akceptowane w klasie

• Zapewnienie uczniowi miejsca w pierwszej ławce, w towarzystwie spokojnego ucznia

• Ograniczanie ilości bodźców

• Skupianie uwagi ucznia na tym co najważniejsze – kolor, podkreślenie

• Formułowanie informacji dotyczących pracy domowej w sposób jasny i przejrzysty.